Potrawy wigilijne: poznajcie dania z różnych stron Polski

Ze względu na położenie geograficzne Kaszub i Pomorza na tamtejszych stołach wigilijnych dominowały ryby. Do dziś to one wiodą tam prym. Różne gatunki przyrządzane są na mnóstwo sposobów. Smażony karp, flądra w galarecie, śledź po kaszubsku lub z ziemniakami w mundurkach, rosół z węgorza albo pstrąg w migdałach to zaledwie kilka przykładów.

W tej chwili karp jest najpopularniejszą rybą przyrządzaną na Boże Narodzenie, choć jego tradycja sięga ledwie okresu PRL. Tym, którzy nie próbowali, szczerze polecam sięgnąć do starszych propozycji i skosztować także innych, często smaczniejszych ryb – opowiada Grzegorz Kozieł, ekspert marki Zwieger. Niezależnie jednak od tego, jaki gatunek wybierzemy, pamiętajmy o dobraniu odpowiedniej patelni. Do ryb sauté użyjmy koniecznie tej z gładką powłoką nieprzywierającą. Jeżeli natomiast smażymy filety panierowane, powinniśmy zastosować patelnię z nieprzywierającą powłoką strukturalną, na przykład granitową. Pozwoli to na odpowiednie wysmażenie, dzięki czemu panierka pozostanie chrupiąca.

Jednak ryby to nie wszystko! Jednym z najbardziej charakterystycznych dań wigilijnych na Kaszubach i Pomorzu jest zupa brzadowa z kluskami, przyrządzana z bakalii i suszonych owoców – głównie jabłek, śliwek i gruszek. Inne lokalne przysmaki to staropolska kapusta z grzybami oraz bigos postny, a na osłodę tradycyjny makowiec z bakaliami i sękacz.

Wielkopolska

Obowiązkową wigilijną potrawą wśród Wielkopolan są makiełki, których tradycja sięga początków XIX wieku. Ich bazę stanowią makaron, kluski albo pieczywo połączone z masą z maku, bakalii, masła, miodu, cukru oraz pomarańczy, czasem także z dodatkiem odrobiny rumu oraz wiórków kokosowych. W innych regionach, w nieco zmienionych aranżacjach lub proporcjach, spotykamy je jako makówki albo makaron czy kluski z makiem. Na Boże Narodzenie w Wielkopolsce przygotowuje się także zupę konopną, grochówkę lub wiedkę, czyli zupę z brukwi, a także purée z grochu (do niego sos grzybowy) i rybę po grecku.

Podlasie

W tradycyjnej kuchni Podlasia widać wpływy naszych wschodnich sąsiadów. Stąd jednym z tradycyjnych dań regionu jest przysmak kuchni ukraińskiej, białoruskiej i rosyjskiej – kutia. Obecnie jest ona popularna także w innych częściach Polski, choć poszczególne wersje mogą się od siebie bardzo różnić. Podczas podlaskich wigilii podawało się także kisiel owsiany, barszcz oraz pierogi z kapustą i grzybami, a także kluski z makiem. Za to tradycyjnym postnym posiłkiem, który jadło się w wigilijny poranek, były drożdżowe racuchy.

Mazowsze

Wspomniane kluski z makiem zawędrowały także na Mazowsze. Tam, znane jako kłosy, mają zapewnić obfite plony pszenicy na najbliższy rok. Dlatego kluski robiono starannie, by były jak najdłuższe i jak najgrubsze. Mało kto wie, że w tym rejonie swoje korzenie ma tradycyjny kompot z suszu. Poza tym Mazowsze słynie także z rwaków – ugotowanych zmielonych ziemniaków, które smakiem przypominają kopytka.

 

Śląsk

Śląsk to bardzo charakterystyczny region – również kulinarnie. To tam zjemy jedną z najstarszych zup wigilijnych – siemieniotkę, czyli polewkę z siemienia konopnego z prażoną kaszą jęczmienną. Dziś w wielu domach zastępuje ją jednak słodka zupa migdałowa, kapuśnica z grzybami lub zupa grzybowa. Jeśli nigdy nie próbowaliście śląskiej zupy migdałowej, warto się skusić, czy to w święta, czy w innym czasie. Przepis jest bardzo prosty: zmielone migdały gotuje się w posłodzonym mleku, podaje się ją z ugotowanym ryżem – podpowiada Grzegorz Kozieł, reprezentujący markę Zwieger. Warto tylko pamiętać, żeby do gotowania mleka użyć garnka o grubym dnie i słabego ognia. Dobre naczynie będzie długo utrzymywał ciepło, a jednocześnie pozwoli uniknąć przypalenia.

Jednym z bardziej oryginalnych dań wigilijnych regionu jest moczka, której poza Śląskiem nigdzie się nie spotyka. Ten deser przygotowuje się z pokruszonych pierników namoczonych w kompocie owocowym i dużej ilości bakalii. W zależności od upodobań może być bardziej lub mniej płynna.

Podhale

Mieszkańcy Podhala znani są z lokalnego patriotyzmu, co widać także w ich tradycjach świątecznych, które nawiązują do kuchni góralskiej. Na wigilijnym stole zobaczymy tam potrawy przygotowywane z serów oraz ziemniaków, jak na przykład bukty, przypominające kopytka. Jednym z wigilijnych dań są również moskale – pieczone na blasze placki ziemniaczane, które najczęściej podawane są z bryndzą lub stopionym masłem. Poza popularnym w niemal całej Polsce barszczem czerwonym na Boże Narodzenie górale gotują też postną kwaśnicę. Słodkim daniem wigilijnym jest podhalańska kołatanka, sporządzana z ugotowanej kaszy jęczmiennej z brukwią i miodem.

Kulinarny i kulturowy tygiel

Mamy jednak dania, które pojawiają się w całej lub niemal całej Polsce. To na przykład barszcz czerwony (choć dodatki do niego już bywają różne), karp smażony oraz w galarecie, śledzie przygotowywane według indywidualnych upodobań, pierogi z kapustą i grzybami czy też sama kapusta z grzybami.