Ładny dach: materiały, porady, technologie

Nic tak mocno nie decyduje o charakterze budynku jak jego bryła, a w szczególności dach. To od jego kształtu i pokrycia zależy jak budynek będzie się prezentował. Dach to również finalna bariera, chroniącą dom przed czynnikami zewnętrznymi. Im lepsza jakość materiałów z których wykonany jest dach i wyższe parametry wybranych produktów, tym większa pewność, że dach nie będzie wymagał ciągłych napraw i będzie nam służył długie lata.

Strome czy płaskie?

Jeśli chodzi o kształt dachów, trudno jest wyodrębnić konkretne tendencje czy najbardziej aktualne trendy. Można stwierdzić ogólnikowo, że nadal popularne są dachy strome. Wśród największych zalet takich dachów wylicza się przede wszystkim stosunkowo prosty sposób realizacji, oszczędność materiału oraz możliwość uzyskania dodatkowej przestrzeni mieszkalnej.

Sporą popularnością cieszą się również dachy całkowicie płaskie. Pomijając konieczność usuwania z nich nadmiaru śniegu zimą mają one sporo zalet. Płaski dach można zaadoptować na taras, ogród, a nawet basen. Co ważne wygląda on bardzo nowatorsko. Pasują do niego duże przeszklenia, kubiczne formy wykuszy czy też oryginalne materiały wykończeniowe, co w efekcie daje większą swobodę jeśli chodzi o stylistykę budynku.

Kształt dachu powinien być przede wszystkim dopasowany do bryły budynku. Dach dwuspadowy nie będzie bowiem wyglądał atrakcyjnie, kiedy zostanie usadowiony na przestronnym budynku. Najlepiej sprawdzi się w domach jednorodzinnych o małym metrażu. Dach płaski natomiast to nieodzowny atrybut nowoczesnych budynków, wyróżniających się minimalistyczną formą.

Bogactwo materiałów

Jeśli chodzi o wykończenie dachu wybór dostępnych materiałów jest bardzo bogaty. Co prawda moda, jeśli chodzi o materiały budowlane nie zmienia się tak często, jednak także i tu można dostrzec ewolucję potrzeb inwestorów, a wraz z nimi – oferty producentów. Spośród oferowanych na rynku pokryć dachowych – popularną opcją wydają się być pokrycia ze stali, które charakteryzują się dość wyważoną relacją jakości do ceny. Na drugim biegunie są pokrycia ceramiczne - bardzo trwałe, ale też dość kosztowne. Stal to w tym układzie rozsądny wybór w dobrej cenie - choćby z uwagi na fakt, że gwarancje producentów na pokrycia z tego materiału są naprawdę długie.

Dobierając formę i rodzaj materiału warto kierować się zasadą: im bardziej skomplikowany dach, tym prostsze pokrycie i odwrotnie im prostsza połać tym lepiej będzie prezentował się wysoki profil i falowanie. Dachy dwuspadowe, bądź o prostych, dużych połaciach dają znakomite pole do popisu dla charakterystycznych, wyrazistych pokryć w typie blachodachówki. Dobór na proponowanej zasadzie równowagi nie jest oczywiście jedynym sposobem na ładny dach, jest natomiast bezpiecznym gwarantem, że nasz wybór nie zakończy się estetycznym fiaskiem.

Aktualnie sporą uwagą cieszą się dachówki płaskie, które tworzą pokrycie dachu bez wyraźnych linii podziału. Taki dach wygląda bardzo nowocześnie, szczególnie chętnie jest więc stosowany w surowej, minimalistycznej architekturze. Płaski kształt dachówek idealnie wygląda na powierzchniach pionowych, a na skośnych - zapewnia wysoką szczelność.

Dachówki mogą być układane równo, czyli jeden element pod drugim, co pozwoli uzyskać geometryczny wzór, bądź z lekkim przesunięciem będącym dyskretną dekoracją pokrycia. Ciekawy efekt wizualny daje, pokrycie dachu i części zewnętrznej ściany domu. Takie rozwiązanie sprawia, że zanika linia podziału pomiędzy dachem a elewacją, przez co dom wizualnie wydaje się być nieco niższy, niż jest w rzeczywistości. Dachówki płaskie dobrze komponują się z innymi nowoczesnymi materiałami, tj. szkłem, drewnem czy płytami kamiennymi.

Osoby ceniące ponadczasową i minimalistyczną architekturę, mogą wybrać na dach blachę płaską. Najczęściej spotykane są pokrycia z blachy ze stali ocynkowanej łączonej na rąbek stojący oraz z blachy cynkowo-tytanowej. Blacha to materiał bardzo plastyczny. Świetnie nadaje się więc do wykorzystania jako wykończenie dachu o nietypowej formie. Zależnie od zamierzonego efektu i zastosowanej formy materiału (panele, arkusze, pasy, łuski) sprawi, że dach stanie się świetnym tłem dla elewacji i wyróżni budynek, spośród innych.

Ceramika na dachu

Dachówki ceramiczne wytwarzane są z naturalnej gliny, wzbogacanej różnymi dodatkami i wypalanej w wysokiej temperaturze. Naturalny skład, proces produkcji, jak również późniejsza łatwa utylizacja materiału sprawiają, że dachówki ceramiczne są materiałem zapewniającym przyjazny mikroklimat w domu oraz w pełni ekologicznym. Oprócz niewątpliwego prestiżu, jaki towarzyszy ceramice na dachu, za jej wyborem przemawiają także liczne aspekty praktyczne. Przede wszystkim dachówki ceramiczne są długowieczne. Ich trwałość szacuje się na ok. 100 lat, choć bezusterkowo lub z drobnymi naprawami funkcjonują nawet dłużej. Cechują się one wysoką odpornością na zmienne warunki atmosferyczne oraz niepalnością.

Ceramika na dachu to również dobre parametry termoizolacyjne, co ma szczególne znaczenie w przypadku domów z poddaszem użytkowym. Z punktu widzenia energooszczędności oraz komfortu przebywania na drugiej kondygnacji, istotne jest również powolne nagrzewanie się pokrycia ceramicznego, chroniące wnętrze budynku przed letnimi upałami i zapewniające komfort użytkownikom. Na rynku dostępne są również dachówki, pokrywane specjalnymi pigmentami odbijającymi promienie podczerwone, co owocuje nawet mniejszym o 10ºC nagrzewaniem się dachówki. Nagrzewanie się materiału zależy również w pewnym stopniu od kolorystyki pokrycia (prędzej nagrzeją się dachówki ciemne), a ta z kolei jest niezwykle bogata. Oprócz tradycyjnych ceglanych barw, spotykamy dachówki w odcieniach żółci, brązu, a nawet w kolorach zielonym i niebieskim.

Kolejną zaletą dachówek ceramicznych jest ich wysoka izolacyjność akustyczna. Dzięki swojemu sporemu ciężarowi, dachówki ceramiczne nie poddają się drganiom wywoływanym przez spadające na dach krople deszczu, gwarantując komfort przebywania na poddaszu nawet w czasie największych ulew. Czy zatem posiadają jakiekolwiek wady? Dla przeciętnego inwestora kluczową informacją jest cena – i tutaj niestety dachówki ceramiczne mogą odstraszać, są bowiem stosunkowo kosztowna inwestycją.

Dachówki betonowe

Dla tych, którzy nie mogą pozwolić sobie na zakup dachówek ceramicznych lub po prostu wolą zaoszczędzić na pokryciu dachowym, dobrym rozwiązaniem okażą się dachówki betonowe. Są one bezpośrednim „konkurentem” tradycyjnych dachówek z gliny i mają do zaoferowania porównywalne parametry za sporo niższą cenę (różnice w cenie wahają się w granicach ok. 30%). Podobnie do ceramiki, charakteryzują się wysoką mrozoodpornością i niepalnością. Posiadają dobre parametry akustyczne i termoizolacyjne. Ich szybkość nagrzewania się, szczególnie w przypadku białych dachówek betonowych, zaliczana jest do najniższych ze wszystkich pokryć – dzięki temu są idealne na domach z poddaszami użytkowymi. Ułożone na dachu, wizualnie do złudzenia przypominają ceramikę.

Dachówki cementowe zaliczane są do materiałów ciężkich (stąd ich wysoka izolacyjność akustyczna), toteż, podobnie jak te wykonana z gliny, wymagają solidnej więźby dachowej. Niemniej jednak są nieznacznie lżejsze od swoich konkurentek, dzięki czemu mogą być układane na nieco mniej solidnej konstrukcji niż dachówki tradycyjne. Mniejsza masa dachówek betonowych pozwala również na większą dowolność w doborze połaci, na których są układane. Wciąż jednak nie możemy pozwolić sobie na ich ułożenie na bardzo stromych i płaskich powierzchniach.

Bogato zaprojektowane dachy

Popularnym pokryciem dachowym, ze względu na swoją niewygórowaną cenę i łatwość montażu, są papy i gonty bitumiczne. Użyty do ich produkcji materiał jest plastyczny, przez co idealny na bogato zaprojektowane dachy o skomplikowanych, zaokrąglonych kształtach, z lukarnami czy wolimi okami. Jednocześnie papy bitumiczne idealnie nadadzą się na pokrycie dachów płaskich. Ponieważ asfalt szybko się nagrzewa i odkształca, do pokryć bitumicznych w procesie produkcji dodaje się polimery, mączki mineralne, lub też utlenia się je pod wpływem sprężonego powietrza lub pary wodnej, aby podnieść odporność pokrycia na wysokie temperatury i działanie słońca. Dodatkowo, na powierzchnię materiału stosuje się również posypki mineralne, granulaty i folie miedziane, które dodatkowo mają zapewnić trwałość pokryciu i chronić przed słońcem.

Oprócz „zwykłych” pap, możemy również pokusić się o zakup dachówek, zwanych częściej gontami bitumicznymi, produkowanymi z papy na osnowie z tkaniny szklanej. Gonty takie mogą posiadać przeróżne kształty: łuski, sześciokąty, trójkąty, imitujące karpiówkę to tylko niektóre przykłady.

Metal w różnym wydaniu

Bardzo popularnym materiałem, układanym na polskich domach są pokrycia metalowe. Możemy podzielić je ze względu na rodzaj materiału, kształt, czy sposób montażu. Do pokryć metalowych zaliczamy: pokrycia miedziane, tytanowo-cynkowe, aluminiowe, blaszane i blaszane z posypką.
Wśród najpopularniejszych rodzajów pokryć metalowych, ze względu na kształt i rozmiar, wyróżnić możemy blachy tłoczone, zwane również blachodachówkami, dzięki swojemu wyglądowi imitującemu prawdziwe dachówki, oraz łączone na zatrzask panele, czyli tak zwane blachy na rąbek stojący – popularne szczególnie w nowoczesnym budownictwie. Trwałość pokryć metalowych zależy od rodzaju użytego materiału. Żywotność pokryć stalowych ocenia się na ok. 30–50 lat, blachy ze stopu cynku i tytanu osiągają trwałość przekraczającą 50 lat. Ciekawym rozwiązaniem podnoszącym wytrzymałość i walory estetyczne blachy jest pokrywanie jej posypką mineralną lub ceramiczną. Tak wykonane blachy wyglądem nie ustępują dachówkom ceramicznym, nierzadko na myśl przywodzą łupki.

Wszystkie pokrycia metalowe są bardzo lekkie, dzięki czemu można je układać nawet na mniej solidnych więźbach dachowych.

Niewielki ciężar włokno-cementu

Coraz większą popularnością wśród cieszą się pokrycia dachowe wykonane z włókno-cementu. Podobnie do pokryć metalowych i bitumicznych, płyty i płytki z włókno-cementu charakteryzuje niewielki ciężar, przez co nie ma potrzeby stosowania ciężkich konstrukcji dachowych. Przy zakupie do wyboru mamy płyty faliste oraz płytki dachowe – przeznaczone odpowiednio do mniej i bardziej stromych połaci. Niepodważalną zaletą pokrycia jest różnorodność struktur, kolorów i wymiarów dostępnych elementów. Do wyboru mamy płyty i płytki całkowicie gładkie, porowate, karbowane lub proste. Dostępność płyt o dużych wymiarach pozwala na ich szybszy i łatwiejszy montaż, na który wpływa również łatwość obróbki materiału. Trwałość barw pokryć włókno-cementowych deklarowana jest na ok. 15 lat, a wytrzymałość samego materiału sięga lat 30.

Warto zaznaczyć, że dzięki pokrywaniu elementów specjalnymi powłokami żywicowymi, włókno-cement jest odporny na zadomawianie się mchów i porostów. Ponieważ płyty są również stosowane jako materiał elewacyjny, włókno-cement jest idealną propozycją do budynków, w których chcemy uzyskać efekt płynnego przejścia pomiędzy dachem i elewacją. Ważnym aspektem jest również to, że do współcześnie produkowanych płyt włókno-cementowych – w przeciwieństwie do ich poprzedników – nie używa się azbestu. Są one wytwarzane z naturalnych lub sztucznych włókien, szeroko stosowanych także w przemyśle odzieżowym i medycznym, bezpiecznych dla zdrowia domowników.